زانتان گام – Xanthan Gum

زانتان گام یا گزانتانگام صمغی است که بوسیله تخمیر میکروبی بدست می آید.
در دامنه وسیعی از درجه حرارت، PH و غلظت های نمک، ویسکوزیته آن ثابت می ماند.
خاصیت پلاستیکی غیر حقیقی دارد و ویسکوزیته آن با افزایش نیروی برشی کاهش می یابد.

زانتان گام پلیمری طبیعی است که از یک نوع باکتری بنام زانتاموناس کامپستریس گرفته می شود. این باکتری پس از کشت مقدماتی و تلقیح در آزمایشگاه و کلونی سازی وارد فرمانتور می شود. فرمانتور در واقع راکتور بیوشیمیایی است که کاملا استریل بوده و ابزرآلات بسیار دقیقی جهت کنترل شرایط فرایند روی آن نصب شده است. تنظیم دما با تلورانس ۱ +/- درجه، تنظیم میزان اکسیژن محلول در فرمانتور، شرایط همزن و دور آن، شرایط هوادهی و پارامترهای مهم دیگری در سنتز این بیوپلیمر نقش دارند.

زانتان گام از فرمانتاسیون گلوکز، لاکتوز و یا ساکارز بدست می آید. بعد از فرمانتاسیون پلی ساکارید حاصل توسط ایزوپروپیل الکل از بقایای توده میکروبی جداسازی می شود سپس خشک شده و آسیاب می شود تا به اندازه ذرات مورد نظر برسد.

کاربرد زانتان گام (گزانتانگام ) در صنایع :

– کاربرد اصلی زانتان گام غلظت دهنده، افزایش دهنده ویسکوزیته و رئولوژی مودیفایر است.

– در صنایع غذایی بعنوان غلظت دهنده سس، ماست و سایر فرآورده های لبنی، بستنی و برخی آبمیوه ها بکار می رود که باعث ایجاد محیطی یکنواخت و هموژن شده و از جدا شده اجزاء مختلف از هم جلوگیری می کند.

– در صنایع دارویی و بهداشتی در ترکیب خمیر دندان، رنگ مو، کرمها و لوسیونها غالبا این ماده مصرف می شود.

– در صنایع رنگ و رزین و حفاری چاه نفت نیز برای تنظیم رئولوژی محیط کاربرد دارد و بهمراه بنتونیت در گل حفاری پایه آب می تواند مورد استفاده قرار می گیرد که باعث

– سهولت رانده شدن قطعات کنده شده توسط دستگاه حفاری می شود.

کاربرد زانتان گام در صنایع مواد غذایی :

– زانتانگام در جایگزین سفیده تخم مرغ

– زانتانگام در کاهش چربی، مارگارین

– زانتانگام در مواد غذایی و نوشیدنی

– زانتانگام در نان فاقد گلوتن

– زانتانگام در انواع سس ها

– زانتانگام در سوپ فوری

– زانتانگام در آب میوه

– زانتانگام در بستنی

مطالب تکمیلی

زانتان گام چیست؟

یکی از خانواده های پلیمرهای محلول در آب سرد و گرم می باشد که از تکثیر باکتری زانتوموناس کامپستریس تهیه می گردد و یکی از پلی ساکارید طبیعی می باشد. زانتان گام از برجسته ترین صمغ های باکتریایی در زمینه تجارت گل حفاری محسوب می گردد. این محصول عامل افزایش دهنده رئولوژی می باشد و در این راستا در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی، بالادستی صنعت نفت، رنگ ساختمان، سرامیک و نساجی و راه سازی و معدن مورد استفاده قرار می گیرد. زانتان در آب به صورت محلول می باشد و به علت ویسکوز بالا ویژگی هایی از قبیل غلظت دهندگی، پایداری و سوسپانسیون ساز را داراست. به شکل پودر مایل به رنگ زرد می باشد و در طیف های گسترده ای از ph فعالیت می کند و در دماهای بسیار زیاد و محیط های آنزیمی پایدار می ماند.

از زانتان گام همچنین به عنوان حجم دهنده (Thickener) و افزایش دهنده ویسکوزیته استفاده می‌شود. به طور مثال در تولید بستنی با اضافه کردن مقداری از این ماده اولیه از تشکیل کریستال‌های یخ جلوگیری کرده و میتوان باعث نرمی مداوم بستنی شد. میزان مصرف زانتان گام عموماً کمتر از 5% وزن خود محصول است.

زانتان گام یک پلی ساکارید خارج سلولی است که توسط انواعی از باکتری گزانتوموناس تولید می شود خصوصیات رئولوژیکی ویژه ای دارد و در صنایع مختلف به عنوان پایدارکننده، امولسیون کننده و قوام دهنده کاربردهای گسترده ای دارد و به دلیل فعالیت B-گالاکتوزیداز در زانتوموناس کامپستریس ، این باکتری قادر به مصرف لاکتوز به عنوان تنها منبع کربن است در نتیجه با رشد آن در محیط دارای لاکتوز مقدار کمی زانتان و بیومس تولید می شود.

موارد مصرف و کاربرد زانتان گام :

1. کاربرد اصلی زانتان گام به عنوان غلظت دهنده و پایدارکننده و افزایش دهنده ویسکوزیته در مخلوط های پودری.

2. پایداری امولسیون پنیر و نوشیدنی های شیری و بهبود خواص فیزیکی پنیر در محصولات لبنی.

3. صمغ گزانتان در ترکیب خمیردندان ها و رنگ موها و انواع کرم ها و لوسیون ها.

4. در صنایع غذایی به عنوان غلظت دهنده در تولید سس و ماست و دیگر فرآورده های لبنی و بستنی و برخی آبمیوه ها کاربرد دارد که باعث ایجاد محیطی یکنواخت و هموژن شده در مواد غذایی و خوراکی از جدا شده اجزا مختلف از هم جلوگیری می کند.

5. زانتان گام فاقد چربی و کلسترول است و با فیبر زیاد به تسهیل هضم غذا کمک می کند، همچنین به سبب میزان کالری پایین از زانتان گام به عنوان یک جایگزین کم کالری برای چربی استفاده می شود.

6. در تولید غذاهای رژیمی مانند بستنی های کم کالری استفاده می گردد، زانتان گام از تشکیل کریستال های یخ در انواع بستنی جلوگیری می کند.

7. در صنایع تولید رنگ و رزین استفاده می شود.

8. در حفاری چاه های نفت برای تنظیم رئولوژی محیط کاربرد دارد و پودر گزانتان به همراه بنتونیت در گل حفاری پایه آب مورد استفاده قرار می شود.